Każdy z nas doświadcza w swoim życiu wstydu. Wstyd jest emocją, która odgrywa ważną rolę w naszym funkcjonowaniu społecznym, odczuwanie tej emocji w różnych sytuacjach jest naszą indywidualną dyspozycją do reagowania w pewien konkretny sposób.
Przeżywając wstyd, czujemy się osamotnieni, próbujemy usilnie dążyć do poczucia przynależności i wspólnoty z innymi, chcemy czuć się godnymi miłości. Lęk przed wstydem może prowadzić wielu z nas do autodestrukcyjnych zachowań. Wśród takich zachowań badacze wymieniają m. in.: uzależnienia, agresję, przemoc, depresję, zaburzenia odżywiania.
Jakie konsekwencje niesie za sobą wstyd dla naszych relacji?
Jak sugerują badania np. Tangney (1991) doświadczanie wstydu powoduje ograniczanie podejmowania zachowań empatycznych w stosunku do innych osób. Do zachowań empatycznych możemy zaliczyć interesowanie się potrzebami innych, umiejętność spojrzenia z perspektywy drugiej osoby. Doświadczanie wstydu wiąże się też z niską samooceną, lękiem czy depresją. Osoby, które posiadają skłonność do odczuwania tej emocji mają też trudności w rozwiązywaniu konfliktów, wątpią w zdolność skutecznego ich rozwiązania. Wstyd powoduje też wycofywanie się z różnego rodzaju sytuacji oraz tendencję do zaprzeczania. Niesie to konsekwencje w postaci interpersonalnego dystansu, który może powstać między osobą o takich skłonnościach, a partnerem w związku.
Wstyd w XXI wieku
Jak wspomniała Brene Brown w swoim wystąpieniu na TEDx w 2012 roku, aktualnie żyjemy w epidemii wstydu. W naszym świecie ciągle jesteśmy wystawiani na ocenę innych osób. Oceniani jesteśmy na każdym kroku naszego życia, od najmłodszych lat stawiane są niektórym z nas wysokie wymagania, które często mogą przynosić w konsekwencji doświadczanie wstydu w związku z brakiem ich spełnienia, czujemy się ciągle niewystarczający.
W dzisiejszych czasach oczekuje się od nas, że będziemy idealni w każdej pełnionej przez nas roli; pracownika, żony, męża, matki, ojca…żyjemy ciągle pod wielką presją, którą wnosi w nas nasza kultura, która wymusza na nas, byśmy stawali się najdoskonalszą wersją siebie, nie dając nam szansy na popełnienie najmniejszego błędu.
Co zrobić z naszym wstydem?
Rozmawiajmy o nim, rozmawiajmy z naszymi najbliższymi, dzielmy się naszymi emocjami, nie tylko wstydem. Nie bójmy się otwierać siebie na innych, spróbujmy dzielić się tym, czego doświadczamy, co czujemy z naszymi najbliższymi, ten pierwszy krok zawsze może być trudny, niektórym zajmie to więcej czasu, aby poczuć się na tyle bezpiecznym przy drugiej osobie, ale jest to warte naszego wysiłku, dajmy sobie szansę na tworzenie relacji opartych na intymności, w których odsłonienie siebie, swoich trudności spowoduje, że nasze związki staną się silniejsze i trwalsze.
„Wrażliwość to cecha absolutnie niezbędna do życia pełną piersią”– Brene Brown
