Mediacja to jedna z  alternatywnych form rozwiązywania konfliktów, przy towarzyszeniu, wsparciu osoby trzeciej jaką jest mediator. Ma za zadanie doprowadzić strony konfliktu do wypracowania satysfakcjonującego rozwiązania zaistniałej sytuacji kryzysowej.

Mediacja:

  • jest procesem – odbywa się w czasie – zazwyczaj wystarcza od 3 do 10 spotkań by wypracować korzystne rozwiązanie;
  • jest dobrowolna – na każdym etapie można ją przerwać;
  • występuje osoba trzecia – mediator, który: jest neutralny, bezstronny, wspiera strony w procesie mediacji.

Może być stosowana we wszystkich sytuacjach gdzie mamy do czynienia z konfliktem, kryzysem w rodzinie czy innych relacjach międzyludzkich. W 2011 r. została wpisana do Ustawy o Wspieraniu Rodziny i Systemie Pieczy Zastępczej jako jedna z form pracy z rodziną.

Rola mediatora w mediacjach małżeńskich

Mediator w mediacjach małżeńskich:

  • Czuwa nad przebiegiem zdobywania wzajemnego poziomu porozumiewania się – by komunikaty jednej ze stron nie były odbierane jako krytyka – „gdy ludzie słyszą coś, co choć trochę odczuwają jako krytykę, zazwyczaj ładują energię w obronę lub kontratak co nie sprzyja budowaniu relacji” (Rosenberg, 2018).
  • Stoi na straży „komunikatów odcinających od życia na które składają się: osądy moralne, porównania, wyparcie się odpowiedzialności, żądania (Rosenberg 2018).
  • Jest drogą do zrozumienia drugiej strony – „tłumaczem”.
  • Uczy jak unikać raniących słów oraz jak wzmacniać przekaz pozytywny.
  • Pomaga ustalić i wyrazić oczekiwania, potrzeby (nie żądania) jakie jedna strona ma względem drugiej w kategoriach działań pozytywnych (co chce, a nie, czego nie chcę).
  • Daje poczucie bezpieczeństwa. Stwarza bezpieczne miejsce do kontaktu stron: wyrażenia emocji, obaw, szczerości oraz utrzymania nawiązanego
  • Umożliwia małżonkom „wchodzenie w spory w sposób pokojowy” (Larsson 2017).
  • Pomaga w wypracowaniu rozwiązań satysfakcjonujący dla małżonków.
  • Pomaga stroną w radzeniu sobie z emocjami.
  • Wspomaga współmałżonków w wychodzeniu z pojawiających się impasów.
  • Ze względu na szczególny charakter relacji jaki występuje między małżonkami czuwa nad zachowaniem granic by mediacja nie przerodziła się w terapię. Jeśli zauważa potrzebę głębszego przepracowania relacji kieruje strony do odpowiednich specjalistów.

Sposób mediowania w relacjach małżeńskich ma ogromne znaczenie. Relacje małżeńskie charakteryzują się swoistymi regułami, ze względu na bardzo bliski charakter relacji pomiędzy małżonkami. Są to relacje bardzo bliskie, często burzliwe, gdzie występuje dużo emocji, pozytywnych jak i negatywnych. Do tego może dochodzić mnogość konfliktów, zwłaszcza wtedy gdy małżonkowie trudno radzą sobie w sytuacjach konfliktowych, postrzegają konflikt jako zagrożenie, a nie szansę na rozwój. Również sposób komunikacji małżonków często nie należy do najlepszych.

Przed powyższymi wyzwaniami staje mediator, który podejmuje się mediacji małżeńskich. Niezmierne ważnym jest wybranie odpowiedniego modelu mediacji. Jednym z nich jest model Porozumiewania Bez Przemocy według Marshalla B. Rosenberga, który ukierunkowany jest na relacje. Małżonkowie mają stworzoną przestrzeń do budowania relacji „opartej na trosce i szacunku, w której każda ze stron zdaje sobie sprawę z wagi własnych potrzeb i jest świadoma, że realizacja jej potrzeb oraz dobrostan drugiej strony są wzajemnie zależne (Rosenberg, 2018). Autor metody jasno mówi o tym, iż „konflikty powstają na poziomie strategii, a nie potrzeb” (Larson 2017). Strategia – rozumiana jako sposób zaspokojenia potrzeb.

Mediacja małżeńska prezentowaną metodą pozwala na:

  • zredukowanie konfliktów małżeńskich,
  • pomoc w nawiązywaniu komunikacji w małżeństwie – dialogu,
  • wypracowanie modelu komunikacji satysfakcjonującej dla obu stron,
  • doprowadzenie do współpracy między stronami,
  • wzmacnianie więzi między małżonkami.

Rafał Morek (2009) w książce „Mediacje teoria i praktyka” pisze: „Mediacja może służyć zarówno prewencji, chroniącej przed poważnymi konfliktami, jak i rozwiązywaniu już istniejących sporów – tak w ich wczesnej, jak i późniejszej, na ogół bardziej zaognionej postaci. Dzięki mediacji ludzie uczą się ponownie ze sobą rozmawiać. Mediacja pozwala na to, aby powiedzieć drugiej stronie całą prawdę, w nieformalnej rozmowie wszystko sobie wyjaśnić, a nawet – gdy trzeba – odbyć prywatne catharsis. Strony nie prowadzą w niej – jak w sądzie – pozornego dialogu za pośrednictwem sędziego, protokolanta i pełnomocników procesowych, lecz rzeczywiście rozmawiają.” Tym samym mediacja eliminuje, niweluje, ogranicza powstawanie kolejnych sytuacji spornych między małżonkami. Celem mediacji w takim przypadku, po za wypracowaniem wspólnego porozumienia w konkretnej sprawie, jest również nauka budowania dobrej komunikacji, zarządzania sytuacjami kryzysowymi oraz emocjami. Wszystkie te elementy mogą przyczyniać się do budowania, wzmacniania jedności małżeńskiej oraz pogłębienia wzajemnych więzi.

autorka: Dorota Bałazińska, mediatorka

Bibliografia

Larsson L., „Porozumienie bez przemocy w mediacjach; jak być trzecią stroną w konflikcie”, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2017.

Moore Ch. W., „Mediacje. Praktyczne strategie rozwiązywania konfliktów”, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.

Morek R., „Wprowadzenie. Pojęcie mediacje”, w „Mediacje Teoria i praktyka”, red: Gmurzyńska E., Morek R., Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009.

Rosenberg M. B., „Porozumienie bez przemocy; O języku życia”, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2018.